Landgoed De Wiersse werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt door verschillende eenheden van de Duitse bezetter.
Dat gebeurde in Oost-Nederland met veel buitenplaatsen.
De Engelse eigenaren van het landgoed (Alice Gatacre-De Stuers en William Edward Gatacre) vertrokken al in september 1939 – na de inval van Duitsland in Polen – naar Engeland. Omdat William Edward Gatacre oud-legerofficier was, wilde hij graag terugkeren naar zijn oude regiment om mee te vechten.
Boer en pachter Gerrit Jan Kok werd toen de beheerder voor de meest praktische zaken.
In juli 1943 werd het huis door Seyss Inquart geïnspecteerd om het als buitenverblijf te kunnen gebruiken. Vervolgens werd De Wiersse vaak gebruikt door hooggeplaatste ambtenaren (o.a. NSB-burgemeesters) en Duitsgezinde adel om er te jagen en te feesten.
In september 1944, na de inval van de geallieerden in Nederland, werd het landgoed gevorderd door de staf van de 10e SS Pantserdivisie Frundsberg. Er werden vrouwen van ‘verdachte zeden’ aangerukt om de Duitse soldaten te plezieren, de kelders met wijn werden geplunderd en in het huis ontstond grote ravage.
Beheerder Kok heeft nog een deel van de inventaris weten veilig te stellen (zilver, linnen en wijn), maar had geen controle meer over de personeelsleden.
Nadat de SS-divisie werd ingezet in de Slag om Arnhem werd het huis weer gebruikt door Duitse ambtenaren. In maart 1945 werd er door de Duitsers een opleidingseenheid voor parachutisten gestationeerd.
Daags voor de bevrijding op 1 april 1945 vertrokken de Duitsers halsoverkop met gevorderde paarden en wagens. Daarbij werd ook één van de recent gebouwde koetshuizen opgeblazen en sneuvelde een Duitse officier die door Letse soldaten werd doodgeschoten. Blijkbaar wilden de Letten niet langer voor de Duitsers vechten.
Voordat de Gatacre’s familie in augustus terugkeerde, organiseerde de familie een grote hulpactie vanuit Shrewsbury (Engeland) voor de berooide inwoners van Zutphen. Daaruit is later de stedenband ontstaan die tot augustus 2018 duurde.
Meer informatie
Historiek.net: Oorlog op De Wiersse, een landgoed in Vorden in oorlogstijd
Omkijkpunt.nl: Oorlog op De Wiersse
Euregio-history.net: Oorlog op De Wiersse, dagboek van een militaire bezetting